Iluzije

Dramu Iluzije Ivan Viripaev žanrovski određuje kao komediju. Baš kao što je i A. P. Čehov nazivao komedijama svoje drame ispunjene tragičnim sudbinama, promašenim životima, nedosegnutim žudnjama likova.

Iluzije Ivana Viripaeva režirala sam kao pozorišni simposion. U ritualu antičke gozbe koja je proticala uz vino i muziku, pronašla sam inspiraciju za performativno ospoljavanje filozofskih i poetskih prostora drame. U Platonovoj Gozbi, Sokrat, Aristofan i drugi, ispevaju pohvale Erotu, bogu ljubavi. Besede o njegovoj suštini, poreklu, moćima koje ima nad ljudima. O vrstama ljubavi, erotskoj žudnji, ljubavnoj pomami, težnji za srećom. O lepoti i istini. I u Iluzijama reč je o ljubavi ili bolje rečeno o predstavama o ljubavi. Iluzijama, fantazmima koje ljudi stvaraju i koje žive, o igrama svesnim i nesvesnim koje igraju tokom života često sa tragičnim posledicama. Pitanjima: Šta je to prava ljubav? Postoje li formule ljubavi? Da li prava ljubav može biti samo ona koja je uzajamna? U drami Iluzije o životu Alberta i Margarite, Sandre i Denija, dva bračna para koji su preko pedeset godina proveli zajedno, o istoriji njihovih ljubavi, pričaju dve mlade žene i dva mlada muškarca, koji kao savremeni rapsodi, apsolutni performeri u direktnom dijalogu sa publikom i pozorištem kao mestom u kojem se vekovima grade iluzije, ulaze u mentalne prostore likova i iz njih izlaze. Zašto o Albertu, Sandri i Margariti ne pričaju njihovi vršnjaci? Zašto ih ne igraju? Iluzije su drama o ljubavi, ali i posveta pozorištu. Za moto drame pisac uzima stihove iz Kornejevih Pozorišnih iluzija:

I, ako ste hrabri, u iluziji ovoj,
Pokazaću vama, šta čuh i videh.
Šta u životu me snađe. I pred vama
Oživeće prošlost i bića neka,
Ista kao ova, od krvi i mesa.

Viripaev se poigrava sa datostima klasičnog pozorišta, kao što su lik, zaplet, priča. Kao i u Kiseoniku on je pisac poesisa a ne mimesisa. Odabravši da o likovima, fikcijama, konstruktima, kakvi su Sandra, Deni, Albert i Margarita, pričaju drugi u njihovo ime, pisac je proširio, moguće perspektive priče i igre, značenja. Jer onaj koji priča o drugom, u tog drugog upisuje sopstveni doživljaj, a ne istinu o onome o kojem priča. Takav postupak umnožava prostore iluzija. Govoreći o drugom, govorimo o sebi. Ne postoji neutralni narator.

Iluzije su istinski biser savremene dramaturgije. Drama u kojoj reči imaju snagu kao u delima klasika. Simfonijska partitura za glumce i rebus za reditelje.