Dom omladine Kragujevac

Ustanova Dom omladine „Kragujevac“ je jedna od najstarijih institucija kulture grada Kragujevca, sa tradicijom dugom preko pola veka. Pod prvobitnim nazivom „Omladinski dom“, osnovan je 1948. godine, od strane Gradskog komiteta (Opštinskog komiteta 1955. godine) sa sedištem u prostoru sporskog društva „Radnički“ u centru grada (na mestu današnjeg tržnog centra „Radnički“). U njegovom sastavu je od 1948. do 1951. godine radio KUD „Sreta Mladenović“, a jedna od glavnih funkcija mu je bila organizovanje gradskih manifestacija (Dan mladosti, Prvi maj..), kao i arhiviranje akcija tadašnjeg omladinskog aktivizma (omladinske radne akcije). Usmenim dogovorom tadašnjih lokalnih funkcionera, Dom omladine razmenjuje lokaciju sa sportskim društvom i prelazi 1961. godine u tzv. „Kuću Nikolajević“ (nekada privatni prostor u koji je bio smešten Klub prosvetnih radnika) u ulici Branka Radičevića 1, gde se i danas nalazi.

Po svom programskom sadržaju, Dom omladine je polivalentni kulturni centar koji je od svog osnivanja bio usmeren ka muzičko-scenskoj, likovno-primenjenoj i književnoj umetnosti, da bi se u novije vreme okrenuli i prema filmskim i multimedijalnim granama umetnosti.

Misija Doma omladine je razvoj i popularizacija urbane kulture mladih (kao autora) i za mlade (kao publike) u regionu Šumadije.

U svojim razvojnim danima, Dom omladine u svom matičnom prostoru u ulici Branka Radičevića 1, na spratu okupljao likovne umetnike (Dragoljub Jelisijević Kepa, Goran Rakić…) u parteru glumce (Gorica Popović, Rade Marjanović…) filmske autore (Zoran Petrović, Jovan Gligorijević…) i pesnike poput Bore Horvata i drugih, a u podrumu muzičare (grupa „Smak“) i ta tradicija se nastavila.

Danas je Dom omladine jedan od najvećih kulturnih centara u Srbiji, čemu je pored karakteristika tradicionalnog kragujevačkog brenda urbane kulture, doprinelo i spajanje sa Društvenim preduzećem „Šumadija film“, krajem 2008. godine.

Svoje programe Dom omladine realizuje pre svega u svom sedištu (zgrada u ul. Branka Radičevića 1) i to u klub-galeriji (kapaciteta 200 mesta za stajanje i 60 mesta za sedenje), bašti (kapaciteta 350 mesta za stajanje i 50 mesta za sedenje) i maloj sceni, odnosno sceni „Slavica Slaja Urošević“ (namenjenoj pozorišnim radionicama i predstavama, kapaciteta do 60 mesta za sedenje). Za realizaciju eksternih, „open air“ programa, Dom omladine koristi velike, javne prostore poput Trga „Kod Krsta“ (pešačka zona u centru grada), Đačkog trga (plato ispred Prve kragujevačke gimnazije) i Trga Slobode (plato ispred zgrade Skupštine grada), dok je za budućnost najatraktivniji prostor „Knežev Arsenal“, kao jedinstven primer očuvanog industrijskog nasleđa, namenjen pre svega eksternim manifestacijama, kako bi se na pravi način doživela simbioza industrijske arhitekture 19. veka i modernih umetničkih tendencija.
Aktivnosti Doma omladine su podeljene na programsku produkciju (muzički koncerti i festivali, izložbeni program, projekcije filmova, debate) edukativne radionice za mlade (gluma, film, rok muzika, slikanje, strip i karikatura) i partnerske programe u saradnji sa civilnim sektorom, regionalnim i međunarodnim institucijama i organizacijama kulture.

Od programske produkcije poslednjih godina treba izdvojiti: „Arsenal fest“ kao jedan od najvećih regionalnih festivala rok i pop muzike (Goran Bregović, Džiboni, SMAK, Bajaga i instruktori, Stereo MC`s, Therapy, Gentleman, LTJ Bukem, Darko Rundek, Hladno pivo, Dubioza kolektiv, Partibrejkersi, Zabranjeno Pušenje, Goblini…) tradicionalni Đurđevdanski koncert povodom Dana grada Kragujevca (Van Gog, Jelena Tomašević, Zdravko Čolić, Vlado Georgiev…) regio-promocije (Vlatko Stefanovski, Kemal Monteno, Aki Rahimovski, Masimo Savić, Rade Šerbedžija, grupa „Film“…) kao i specijalnu produkciju (povratak grupe „Osvajači“, 15 godina grupe „ČBS“…).

Od edukativnih radionica za mlade su najpoznatije dve dugogodišnje Dramski studio i Dečija pozorišna radionica (radionice i pozorišne predstave), kao i Muzička radionica (škola rok muzike „Oktava“, radionice, koncerti), Likovni studio i Slikarska radionica.

Od partnerski programa, najpoznatiji su redovni godišnji programi novijih datuma: KG REFRAKT (Regionalni festival alternativne kulture Kragujevac), KRAF (Kragujevački festival antiratnog i angažovanog filma), filmski festival „Slobodna zona“, „Noć muzeja“ (u partnerstvu sa NVO „MillenniuM“).