Ujedinjenje ili smrt 1918.

Predstava UJEDINJENJE ILI SMRT 1918. je dokumentarna predstava koja za svoj polazni dramaturški okvir uzima stenograme zasedanja Velike narodne skupštine srpskog naroda u Crnoj Gori - poznatije kao Podgorička skupština 1918. godine. Odluke ove Skupštine su detronizacija Kralja Nikole u izgnanstvu i njegove dinastije Petrović-Njegoš sa prestola Crne Gore, te ujedinjenje sa Kraljevinom Srbijom, odnosno ujedinjenje svih Srba, Hrvata i Slovenaca u zajedničku državu - Kraljevinu SHS - prvu jugoslovensku državu. Odluke ove Skupštine ostavile su trajne posledice i otvorena pitanja. Prema nekim istoričarima bio je presedan u dotadašnjoj balkanskoj istoriji, da jedna nezavisna država bude sjedinjena sa drugom, bez obzira na njen međunarodno pravni legitimitet i kontinuitet. Međutim iza Podgoričke skupštine postojala je snažna odluka naroda o nacionalnom ujedinjenju, nakon Prvog svetskog rata. Mada se danas osporava njen legitimitet i ukazuje na mnoge nepravilnosti prilikom priprema velike Narodne skupštine u Podgorici, uz isticanje da je prisustvo srpskih trupa korišćeno kao neka vrsta pritiska, činjenica je, van svake sumnje, da je ogromna većina naroda u Crnoj Gori, preko svojih uglednih predstavnika, sa mnogo autentičnog entuzijazma 26. novembra 1918. izglasala bezuslovno ujedinjenje sa Srbijom. Od snova predaka do košmara savremenika, kroz šumu istorijskih dokumentata, ova predstava je pokušaj da se nađu odgovori na mnoga pitanja koja otvara savremeni politički trenutak među Južnim Slovenima : Ko sam ja, ko smo mi a ko su oni? Da li si Srbin ili Crnogorac? Ko su Crnogorci? Ko su Montenergini? Ko su Jugosloveni? Da li je identitet suverenitet? Šta je narod, šta je nacija, šta je država, šta je državnost? Jesu li Srbi okupatori ili oslobodioci? Ko brani malu Crnu Goru a ko je napada? Ko želi Veliku Srbiju a ko je se plaši? Da li je Velika Srbija mala Jugoslavija? Jugoslavija je zabluda? ili zavera? Šta je legitimitet? Šta je izdaja? Ko je izdajnik? Šta je detronizacija? Šta je dinastički sukob? Dal je dinastija isto što i familija? U čemu je tajna parlamentarizma? Da li postoji kraljevina kad pobegne kralj? Bez kralja ne valja il nema? Da li govorite montenegrinski? Treba li Njegoša izbaciti iz lektire ili samo štrihovati? Ko piše istoriju a ko poeziju? Poete, pobednici ili strane sile? Ko gubi nacionalnim ujedinjenjem? Da li se iz ropca Crne Gore rodila Jugoslavija? Da li se iz ropca Jugoslavije rodila Crna Gora? Kako je nastala Jugoslavija? Kako ste od kad je nestala? Nakon raspada svih Jugoslavija, vratili smo se na rođenje prve.